Рубрики

Новость часа

Маркъо ШагIбанов

Автор Маркъо ШагIбанов

Февраль 10, 2014
КочIолъ ахIараб къисмат (Бахтикал гIумруялдаса)

КIудияв ГIумаханил яц Бахтикал хIакъалъулъ магIарулазухъе щварал хIужаби руго халкъияблъун лъугьараб, гьелъ жинцаго гьабурабин абулеб «Бахтика» кочIолъ ругел баянал. Адабияталъул махщелчагIазул къиматалдалъун гьеб асар рагIула аваразул кIалзул гьунаразулъ бищунго тIадегIанаб даражаялъул асарздаса цояблъун.
Февраль 03, 2014
Мехтулиялъул ханлъи ва АхIмадхан

Жеги 1485 абилеб соналдаго хундерил ГIандуникI нуцалица жиндирго васигаталда хъвалеб буго Авар ханлъиялъул Шималиябгун-бакъбаккул рахъалда бугеб ракьул автономияб статусалъул хIакъалъулъ. Хадуб гьеб ракьалда Мехтулиялъул ханлъи абураб цIар кьуна.
Январь 27, 2014
Сугъралъа ГIалириза – гIалимчи ва мугIалим

«Халкъалъул лъаялъул даража гьенир ругел школазул къадаралдалъун борцани Дагъистаналъул магIарулал рикIкIине бегьула гIемерисел цере тIурал улкабазул халкъаздасаги цере араллъун» - ин хъван букIана машгьурав филолог П.К.Усларица.
Январь 13, 2014
ГIурадаса ИбрагьимхIажи – рагъухъан, политик ва гIалим

Нилъер гIемерисезда «гIалимчи» абураб рагIи рагIарабго цо живго жиндиего чIарав ва сверухъ бугеб дунялалъул тIалаб гьечIел чагIи цере тIамула. ХIакъикъаталдайин абуни нилъеда бихьулеб буго Дагъистаналъул гIалимзаби гьелъул гIаксалда жамгIияб гIумруялда бакьулъ рукIараллъи. Гьел гIицIго рагIул ва гIелмуялъул гурел ишалъулги чагIи рукIараллъи.
Январь 05, 2014
Суракъат – «Шемахиялдаса Черкессиялда гIунтIун кверщел кодосев хан»

Дагъистаналъул тарихиял хъвай-хъвагIаязул баяназдалъун Ислам бачIинелде вукIарав бищунго гучав нуцаллъун вукIана СиртIанил вас Суракъат азарго соналъ цеве вукIарав. Аслияб къагIидаялда Суракъатил хIакъалъулъ хъван буго «Тарих Дагъистан» тIехьалда.
Декабрь 29, 2013
Гъагъалъа ГIалибег – гIандадерил шамхал

ХVII гIасруялда аваразул нуцалаз дагь-дагьккун Чачаналъуб жидерго кверщел цIикIкIинабулеб букIана. Гьеб рекIее гIолеб букIинчIо бакIалъулазе ва гьединго гIурусазул армиялъул церехъабазе.
Декабрь 24, 2013
Мусал ГIадалав – ХVIIIабилеб гIасруялъул «наиб ХIажимурад»

Тарихияб гIелмуялъул ва гIадамазул пикрабалъ бищунго бахIсал ва дагIбаял гьарзаяб хIужалъун рикIкIине бегьула нилъер умумуз мадугьалихъ ругел халкъазе гьарулел рукIарал чабхъенал. Гьеб тарихалъул рахъалъ цо хасаб мухъалъул, бакIалъул лъазабизе нилъ лъугьани бищунго чабхъадулал гIемераб бакI батулеб буго Хиндаллъи. ХVIII абилеб гIасруялда гьез Гуржи-ЦIоралъул ва Азербажаназул гIезегIан ракьазде гьужумалгун чабхъенал гьарун ругоан.
Декабрь 09, 2013
Къелеса ГIали. Рагъухъан, политик ва гIалимчи

ХVII гIасруялъул бащалъуда ГьитIинаб Кьенсерухъ (гьанжесеб Рутул районалда ругел аваразул росаби) гIадамазе исламияб бичIчIи кьеялъул, гьезул рухIияб рахъ цебетIезабиялъул масъала букIана цебечIун. Гьелъул гIаксияб масъала букIана доб заманаялъ Кавказалда кIудияб асар гьабулеб букIараб Сефевидазул (азербайжанал-шиитал) пачалихъалда цебе. Гьез дагь-дагьккун дагъистаниял шиитазде руссинариялъул масъала рикIкIунеб букIана аслияблъун. Гьедин хъвалеб буго XVII гIасруялъул турказул автораз.
Декабрь 02, 2013
Илисуялдаса ХIажиагъа

Жидецаго гIумруялда жаниб гьабичIеб жо сабаблъун тарихалда хутIарал чагIи гIемер ратиларо. Гьедин къанагIатав ва гIажаибаб биографиялъул, гьелдасаги гIажаибго гьелъ литератураялда лъалкI тарав чи вуго Илисуялдаса ХIажиагъа.
Ноябрь 25, 2013
ЧIаралдаса ГIадалав Ибрагьим

XVIII абилеб гIасруялъ персазул рагъулал чабхъеназда дандечIей гьабулаго дагъистанияз босараб бищунго кIвар бугеб бергьенлъилъун рикIкIине бегьула Надир-шагьасул вац Ибрагьим-ханасул рагъулаб аскар щущахъ биххизаби.
Ноябрь 18, 2013
Пагьму цIакъго битIарав Рочиса Хъазахъилав...

ГIемерисезда Хъазахъилав хIисабалда лъалев Рочиса МухIамадамин ккола хIакъикъиял гIелмабазде кIвар кьолеб гIелмияб школалъе Дагъистаналда кьучI лъурав гIалимчи.
Ноябрь 11, 2013
Гъенеколоса МахIал Давуд

Гуржиязулгун гIорхъода гIумру гьабулел магIарулазул кидаго щулияб культурияб, политикияб, магIишатияб бухьен букIана гьезулгун. ГIорхъода ругел районазул рукIа-рахъиналъул хал гьабурабго бигьаго букIуна гьел цере рукIарал бухьенал ричIчIизе ва церечIезаризе. Гьеб рахъалъ киназулго интерес бугеб бакIлъун ккола АваргIурул байбихьи – Джурмут гIоралда сверухъ ругел ракьал. Гьел ракьазе цIакъго кIвар бугеб хIужалъун ккана ХV-ХVII гIасрабаз гьениб ислам тIибитIи ва гьелда хадур Гуржиялъулгун хисарал гьоркьорлъаби. БатIияб дин бачIарабго, гьоркьорлъабиги батIиял лъугьана. Замана хисигун гьелдаго цадахъ раккана цIиял бахIарзалги. Гьезул цояв – Гъенеколоса МахIал Давудил хIакъалъулъ бицине буго гьаб макъалаялда.
Ноябрь 04, 2013
ШаргIиял масъалаби токIкIинарулев МачIадаса ХIадис (1689-1770/71)

Жиндир баракат нилъее щваяв кIудияв шейх Багинуса ШугIайб-апандияс Дагъистаналда рахъарал жидеего щвараб гIелмуялда гIамалги гьабун цойгиязда гьебги малъун БетIергьан Аллагьасукьа хIинкъун шаргIалъул нухда варагIалда жал хьвадиялдалъун Гьесде гIагарлъарал ва Гьесдехъун рокьи–шавкъги цIикIарал гIалимзабазул цIарал рехсолаго цересел мухъазда кьолеб буго МачIадаса ХIадисил цIарги.
Октябрь 28, 2013
ГьаркIасуниса Асилдар шайих

XIV гIасруялъул динияв ва жамгIияв хIаракатчи. Буйнакск районалда бугеб магIарулазул ГьаркIасуни росдада тIадехун, ЦебемугIрул цояб хьибилалда Гъоркьиябхъала абураб некIсияб шагьаралъул хутIелал руго. Гьелдаса тIадегIан руго цоги шагьаралъул жеги щулиял галаназул ва сангаразул чIваднал. Гьеб кIиабилеб шагьаралде бакIалъул гIадамаз ТIасиябхъалайилан абула. Рекъав Тимурил таманал боязда данде рагъулаго, Гъоркьиябхъалаялъ щуго къоялъ дандечIей гьабун бугилан бицуна гьаниса харабаз.
Октябрь 21, 2013
КIаратIаса МухIамад Титалав – жиндир заманалъул гIалим ва гIарабист

Цересел гIасрабазул гIалимзабазе къимат кьолаго кIочон тезе бегьуларо, гIадамаз гьезие къимат кьолеб букIин гьезул гIелмуялъул гъварилъуде раккун гуреб, жиндир заманалда гьеб гIелмуялъ халкъалъул гIумруялда, гьезул ракIазулъ ва пикрабалъ тараб лъалкIалъухъ балагьун. Цо-цо мехалъ гIалимчиясе къимат кьола гьесул киналго хIалтIабазухъ балагьичIого, цохIо бищунго кIвар бугеб хIалтIухъ балагьун.
Октябрь 14, 2013
ЧIарахъа Ших-ШагIбан

Аваразул халкъияб фольклоралъулъ гьесул таватур тIибитIана «Гету-ШагIбан», «Ших-ШагIбан» абун, ХVIII гIасруялъул авалалда Турциялъул жасусас гьесде абулеб буго «Бидулав ШагIбанилан» («Канлы-ШагIбан»), Персиялъул ханзабазул тарихчи МухIамад-Казимица гьесул хIакъалъулъ хъвалеб буго «ХIажи ШагIбан», «Мулла ШагIбан» абун, ХVIII къарнуялъул ЧIарлъиялъул къади МуртазагIалицаги гьесул цIар рехсолеб буго «ХIажи ШагIбан» илан.

XS

SM

MD

LG