Радио Эркенлъи (архив)

«Хехаб кумекалъе»-хехаб кумек!

Гъоркьисала Россиялъул хIукуматалъ хIадур гьабураб «ЦIияб хехаб кумек» абураб проекталъул хIалбихьи гьабун букIана Россиялъул лъабго вилаяталда. Пермь краялда, Киров областалда ва Башкириялда «Хехаб кумекалъул» хъулухъ кьуна жалго бетIергьанал фирмабахъе. Гьединаб хIалбихьи гьабиялъул хIасилаздаса рази ругин лъазабуна Россиялъул Сахлъи цIуниялъул, Регионалияб цебетIеялъул министерлъабаз ва медицинаялъул федералияб страхованиялъул идараялъ (ФОМС).

Рехсараб проекталъул республикаялда биценго гьабулеб гьечIониги, Дагъистаналъеги гьеб хIажат букIин хIакъаб буго. Исанайин абуни гьеб проекталъул х1албихьизе буго 15 регионалда. Гьезда гьоркьор руго Астраханалъул, Белгородалъул, Воронежалъул, Ульяновскиялъул, Ивановалъул, Кемеровалъул, Москваялъул, Томскалъул, Тамбовалъул, Нижегородалъул вилаятал, Карелия, Мордовия ва Чувашия республикабиян бицана Дагъистаналъул Сахлъи цIуниялъул министерлъиялда. Гьениб бицухъе, аслияб куцалда автомобилазул т1алаб гьабизе рагIула хасал гIадамаз ва гьеб хъинт1изе гьеч1ила г1адатиял г1адамазда. Щайгурелъулила, жалго бетIергьанал компаниязе кумек гьабизе бугила федералияб бюджеталдасан.

Гьабсаг1аталда «ЦIияб хехаб кумек» проекталъе къимат кьолеб буго стратегиял инициативазул агентствоялъ (АСИ). Гьелдаса хадуб проект къабул гьабизеги ккола.

Гьединлъидал, Дагъистаналда хисизе бугищ «хехаб кумекалъул» х1алт1и ва кинаб къимат гьеб проекталъе нужеца кьолебин ц1ехана нижеца Дагъистаналда бугеб «Хехаб кумекалъул» муниципалияб хъулухъалъул бет1ерав тохтур Зиявудинов МухIамадрасулида.

Зиявудинов МухIамадрасул: «Дир х1исабалда, Дагъистан гьеб проекталда разилъизе гьеч1о ва гьеб нилъер республикаялда билълъанхъизабизе кIвейги щакаб иш буго. Жибго проектги дие рек1ее г1еч1о. Суал буго, нилъер гьаниб гьединаб х1алт1и т1аде босизе кIолел жалго бетIергьанал компаниял ругищ абураб. Гьез гьабулеб х1алт1ул даража кинаб бук1ине бугеб? Лъица г1арац кьезе бугеб? Т1оцебесеб январалдаса нахъе РФялъул х1укуматалъул буюрухъалда рекъон, ниж г1ахьаллъулел руго ФОМСалдасан финансирования гьабулеб программаялда. Цо «ахIи» бачIун унелъул хвезабизе кколеб буго 903 гъурущ. Гьединги букIаго, транспорталъе ремонт гьабизеги цогидалъеги г1арац киса бахъизе бугеб? Гьадингоги «Хехаб кумекалъул» хъулухъазе г1арац бикьулеб къаг1ида ритIухъаблъун рикIкIине бегьуларо, дагъистаниязе гьеб к1иабилеб сорталъул г1адамазе г1адин бихьизабула».

Дагъистаналда бугеб «Хехаб кумекалъул» муниципалияб хъулухъалъул бет1ерав тохтур Зиявудинов МухIамадрасулица бицухъе цогидал регионазда федералиял законал х1алт1улел ругила, Дагъистаналдайин абуни гьел х1алт1уларила, х1алт1изе ратилин абураб хьулги гьеч1ила. Гьес бицухъе «Хехаб кумекалъул» автомобилал басралъун ругила. 2006 соналда росарал лъабго соналъе гурони рихьизарунги рукIинчIила.

Гьединлъидал жидеда щибго гIайиб гьечIин «Хехаб кумек» гIадамазухъе гIужда щоларого букIиналда банин МухIамадрасулица абуниги, гьелдаса унтаразе щибго бигьалъи букIинищха. Бигьалъи гьечIолъи бихьана «хехаб кумекалъул» хIалтIухъабазда цадахъ цо къоялъ хIалтIарай журналист МухIамадова Асиятидаги.

Мух1амадова Асият: «Гьеб къоялда жаниб щибаб бащдаб сагIаталда жаниб холеб букIана «хехаб кумекалъул» автомобиль.

Хвараб автомобиль къачIалаго, гьелъухъ балагьулаго унеб букIана цоги бащадаб сагIат. Гьеб мехалда кватIулелги рукIана унтаразухъе. Гьелъ гIайибалги чIвалаан тохтурзабазде, кватIуниланги абун. Амма тохтурзабаз щибго абулароан, гIайиб жидеда букIин бичIчIулеб букIун батилаха гьезда, гьабизе кIолеб жоги букIинчIо».

Журналист МухIамадова Асиятица бицухъе, гьеб рахъалъ бугеб хIал Дагъистаналда гIезегIан захIматаб рагIула ва букIине кколеб кумек «Хехаб кумекалъул» хъулухъалъе гьабулебги рагIуларо. Гьединаб хIалги букIаго, Дагъистаналдаги «Хехаб кумекалъул» хъулухъ цо хасал чагIазул бетIергьанлъиялде кьуни, пайда ккезеги бегьулин рикIкIунеб буго нижеца гара-чIвари гьабурай журналисталъ.