Гьеб суал парламенталда цебе лъурав чи ккола Пчалихъияб Думаялда лъай кьеялъул рахъалъ комитеталъул нухмалъулев хисулев Шудегов Виктор. МугIалим инжит гьави гьеб бащад гьабизе кколин тIалъиялъул вакил инжи гьавиго гIадин ва гьесие гьабулеб тамихIги цIакъго кьварараб букIине кколилан абулеб буго депутатас .
Жакъа гIолохъанаб гIелалда гьоркьор хисаб-басиял лъугьунел ругин абулеб буго депутатас. Балгъулъиялъул ригьалде щведал гьел цIакъго согIаллъун лъугьунел ругин ва квешаб гIамал босулеб бугин гьез, гьединлъидал гьездаса мугIалим цIунулеб нух хIажат бугин.
ХIакъикъаталдаги гьанжесеб гIел гьединаб бугилан тIадрекъана гьелдаги МахIачхъалаялдаса ГIалимирзаева Зайнаб.
Гьей гIемерал соназ хIалтIана Хъумторхъала мухъалда бугеб гьоркьохъеб школалда гIурс мацIалъул ва литератураялъул мугIалимлъун ва жинда чанги лъалин лъугьа бахъинал бечедал, ялъуни цо билълъин бугеб хъизамалда гIурал гогьал лъималаз мугIалим малъиего гьавичIого гьев инжит гьавураб.
Гьединлъидал гьеб къанун къабул гьабиялъ цо кинаб бугониги къадаралъ цIунизеги бегьулин гьединал гIолилаздаса мугIалим. Амма гьелдаго цадахъ чанги ругин мугIалимзаби лъималазда тIад ханлъи гьабизе къваригIарал ва гIиллаго гьечIониги гьезде квер борхулел.
Гьединал мугIалимзаби абуни рехсараб къануналъул проект гIумруялде бахъани гьелдаса пайдаги босун дагьалги тIасан ккезе бегьулин. Гьединлъидал тIубанго гьеб къануналъул рахъкквезеги кIолеб гьечIилан мукIурлъана гьей.
Амма цогидаб рахъ босани, гьитIинаб харжихъ ва лъималазул рахъалдаса гьечIеб адабги бихьун жакъа педагогикиял университет лъугIарал гIолилал унел гьечIин мугIалимлзабилъун хIалтIизе, ва гьединал гIадамазул пикруги хисизе бегьулин гьеб къанун къабул гьабун хадубилан рикIкIунеб буго Зайнаб ГIалимирзаевалъ.
ГIалимирзаева Зайнаб: «Лъималгун хIалтIизеги захIмалъун мугIалимзабилъун хIалтIизе инехъин гьечIо гьел, бокьараб бакIалде унел руго гIицIго школазда хIалтIизегIан. Гьебги хIисабалде босун къабул гьабулеб батилин гьеб къанун парламенталъиланги кколеб буго дида.
Чанги лъугьа-бахъинал руго лъималаз инжитгьари хIехьезе кIвечIого жалго жидецаго чIваялде мугIалимзаби ккезабурабги. Хасго гьеб загьирлъула 8-9 классалда цIалулел лъималазул рахъалдаса, гьединаб гIужалда цIакъго квешлъула гIолилал.
Эбел-инсуцаги кIвар кьоларо жидер лъималазе букIине кколеб тарбия кьезе кколин абураб жоялде, кинабго гIайиб мугIалимзабазде бугъула. Дида чанги бихьана, дие дарс кьурал мугIалимзаби битIахъе гIоди-гIодиялда ран рукIунаан цо-цо тIасанккарал хъизамазда гIурал лъималаз къабихIал рагIаби абун, данде гаргадун, телефоналде рахъун ракIсваказабурал.
Гьединлъидал Пачалихъияб Думаялъ къабул гьабулеб бугеб гьеб къануналъул проекталъул кIиго батIияб рахъ бихьулеб буго дида, цояб рахъалдаса балагьани гьанжего гьанже мугIалимлъун хIалтIизе вачIунев гIолохъанчиясул ракIчIей букIине бегьула къануналъ жив цIунилин абун.
Амма чанги ругелъул рекъечIеб гIамалалъул мугIалимзабиги. Гьеб къануналдаса пайдги босун лъимал инжит гьаризе лъугьине бегьула гьединаб тайпаялъул мугIалимзаби. Кин бугониги лъикIаб рахъ гьеб къануналъул цIикIкIун бугилан кколеб буго дида».
Гьабунаниги тамихI лъималазул эбел-инсуе гьабун гурони санаде рахинчIел лъималазе щиб тамихIихинха гьениб гьабилебилан абулеб буго МахIачхъалаялдаса юрист ХIажимурадов Эльдарица. Амма гьесул щаклъи буго Дагъистаналда ва тIолабго Шималияб Кавказалда гьеб къанун хIалтIилин абураб жоялда
ХIажимурадов Эльдар: «Демократиял пачалихъазда билълъанхъун гурони, Россиялда гьеб къанун хIалтIилин кколаро. Дагъистналда ва Шималияб Кавказалда ракIчIун абизе кIола гьеб къанун хIалтIизе гьечIилан. Щайгурелъул гьаниб чи хIакъир гьавураб иш ккани, гIемерисеб нухалда маслигIаталъул нухалда роцIцIинабула.
Чи тамихIалде цIаялде щвезегIан толаро дагIба-рагIиялъул суал. Дида кколеб буго гьеб къануналъулги къисмат изну гьечIого яргъид гIуцIаразе ракълилаб гIумруялде цIазейин гIуцIараб коммиссиялъулго гIадаб букIинилан».
МугIалимзаби хIакъир гьарурал чагIи тамихIалде цIазе кколин абураб пикру Пачвлихъияб Думаялда цебе лъурав депутат Шудеговас гьединго абулеб буго 10 соналдаса цIикIкIун мугIалимлъун хIалтIарав чи лъагIалил божалалда хIалхьиялде витIизе кколиланги.