Россиялъул лъай кьеялъул министр Дмитрий Ливановас гьал къоязда лъазабуна кватIичIого улкаялъул гIемерисел тIадегIанал цIалул идараби махIрумлъизе бегьулин аспирантура ва магистратура гIадал бутIабаздаса. Гьел ккола щуго сонил лъай щун хадуб тIадеги лъай камил гьабизелъун чи цIализе унеб бакI. Аспирантура лъугIун хадуб чиясе щола пуланаб гIелмуялъул рахъалъ кандидатасул цIарги.
Гьединаб хIукму гьабиялъе ккараб гIиллабазул бицунаго министрас абуна гьеб бугин жакъасел тIадегIанал цIалул идарабазда студентазул къадар дагьлъиялда бан гьабураб хIукму. (90 абилел соназул, демографиялъулаб нахъеккеялъул хIасил) Гьединалъидал гьари бугин тIадегIанал цIалул идарабазул ректоразде гьединаб хIукму гьабунилан рихха-хочугейин, бакалавриаталъул кьучIалда щолеб лъайги магистратураялда цIалун щолелдаса къураб букIунарилан. Бакалавриаталда студент цIалула ункъо соналъ, магистратураялда абуни щуго соналъ. ЦохIо лъагIалида бараб жо гьениб букIине гьечIилан рикIкIунеб буго министрас. Амма чIванкъотIун кинал Россиялъул ВУЗал махIрумлъизе ругел аспирантурагун магистратураялдасаяли Ливановас мухIкан гьабичIо, гIицIго абуна киналго субъектазда ругел тIадегIнал цIалул иадарабазда хъатIизе ругин гьел хиса-басиял.
Дагъистанлъул лъай кьеялъул министерлъиялдаса «Эркенлъи» радиоялъухъе щварал баяназда рекъон, гьел хиса-басиязда гъоркье ккезе рагIула республикаялъул тIадегIанал цIалул идарабиги. Гьедин аспирантураялда цIаларав кандидатасул диссертация цIунулел цо-цо шураби гIамм гьарун цо гьаризе рагIула. Гьеб кинабго гьабулеб бугин аспирантурабазул хIалтIи камил гьабиялъул мурадалдаян бицана Лъай кьеялъул министерлъиялда.
Аспирантураялда цIалун лъай камил гьабиялъул гIолелги гIоларелги рахъал ругилан абулеб буго Дагъистаналъул Пачалихъияб, Педагогикияб университеталъул мугIалим ГIалибегова Заираца. Мисалалъе щуго соналъ цIалун хадуб университеталда хIалтIизе бокьарав чиясе рес бугин заочно аспирантураялда цIализе. Амма очно аспирантураялда цIалулев чиясе изну рагIуларо цадахъго университеталда хIалтIизе. Цадхъго хIалтIулелги рукIун заочно аспирантураялде лъугьарал гIадамазул къадар цIакъго цIикIкIунеб букIиналъ, гьезул лъаялъул даража абуни цIакъго гIодобегIанаб букIиналъ гьабураб хIукму батизе бегьулин гьеб Россиялъул лъай кьеялъул министерлъиялъулилан рикIкIунеб буго ГIалибегова Заираца.
ГIалибегова Заира: «Аспирантураялда чи цIализе ккола жиндиего лъай камил гьабизе, гIелму цебетIезабизе мурадалда. Жакъа цIадалда хадур гIурдахIанал кинигин аспирантураялде лъугьаразул къадар цIикIкIунеб букIун, амма лъаялъул даража гIодобегIанаб букIиналъ гьабураб хIукму батизе бегьула гьеб лъай кьеялъул министерлъиялъул».
ЭР: «Дуца абулеб куцалъ гIолелги гIоларелги рахъал хIисабалде босун аспирантура хIажатаб бутIа кколищ тIадегIанал цIалул идарабазда?».
ГIалибегова Заира: «Аспирантура хIажат буго. ХIажат буго гьенир цIалулезеги, диссертация цIунулезеги. Амма россиялъул лъай кьеялъулаб система Боллонская абулеб системаялда рекъон хIалтIизе лъугьаралдаса, цебе гIадин рикIкIунеб гьечIо аспирантураялъул бугеб даража».
Аспирантурабигун-магистратураби къазе рукIиналъул хабар къватIибе бачIун хадуб соц. сетазда жидерго комментариял хъварал гIадамаз какизе байбихьана гьел хиса-басиял. Россиялъул гIаммаб лъай кьеялъул система тIубаго кIалагъоркье чIвазабизе гьез тIоцебе ургъанин Пачалихъалъулаб Цогояб экзамен абураб чIанда, гьанже ирга щванин аспирантураялдеги.
