2015 соналъ «Селигер» абураб тIолго Россиялъулаб гIолилазул форум тIобитIичIогон тезе хIукму гьабун буго ГIолилазул ишазул федералияб агентлъиялъ. Гьелъул бакIалда «Таврида» ва «Территория смыслов» абурарал регионалиял форумал тIоритIулел ругин исанайин лъазабулеб буго «Лента» абураб информ-агентлъиялъ. «Таврида», «Территория смыслов», ТIолго Кавказалъул форум «Машук» ва цогидазда гIахьаллъи гьабун гуребги, Дагъистаналда руго республикаялда тIоритIулел хIалкъаздагьоркьосел гIолилазул форумалги. «Каспий» ва Халкъазда гьоркьесебгун диназда гьоркьосеб форум.
Гьел киналго форумазул аслияб мурад бугин гIолилал жамгIияб гIумруялде цIай ва гьезул кIвар улкагун респулика цебетIеялде буссинабийилан абулеб буго Дагъистаналъул ГIолилазул ишазул министерлъиялъул вакил ХатIипов МухIамадица. Масала, 24 июлалъ байбихьизе бугеб «Машук» абураб тIолго Кавказалъулаб форумалда гIахьаллъи гьабизе бокьарал гIолилазул къадар кIиго нухалъ цIикIкIун бугила, гьениб Дагъистаналъе бихьизабураб къадаралдаса.
Исана гьенир анлънусидаса цIикIкIун Дагъистаналдаса гIолилал гIахьаллъизе ругин баян гьабуна ХатIиповас, амма гъира бугел жеги цIикIкIун ругила, гьелъ бищун мустахIикъал рищизе тIоритIанила чанго «ПредМашук» абурал данделъаби.
Араб соналъ Машукалда бищун цIикIкIараб къадар грантазул щун буго Дагъистаналъе. Кинабниги 137 гIолилазе жидерго проектал гумруялде рахъинаризе 20 миллионалдаса цIикIкIун гъурущ. Амма аслияб къадар гьел проектазул гIумруялде рахъун гьечIо. Гьелда тIадеги, гьенир рехсарал цо-цо чагIи кколел руго тIалъиялъул вакилзаби. Масала, Южно-Сухокумск шагьаралъул Спорталъулгун физкультураялъул комитеталъул нухмалъулев Берцинаев СагIитие «Greenhouse+» абураб проект гIумруялде бахъинабизе 300 азарго гъурущ щун буго, амма гьеб проект гIумруялде бахъун гьечIо.
Дагъистаналъул ЖамгIияб палатаялъул вакил Къурбанов МухIамадие гьединго щун буго грант 100 азарго гъурущ. Цо-цо проектал хIакъикъаталдаги гIумруялде рахъун руго. Масала, МухIамадов МухIамадсаидил медиа-холдинг гIуцIиялъул проект гIумруялде бахъун, «Реальный Дагестан» абураб медиа-холдинг гIуцIун буго. Проектал гIумрулде рахъиналда хадуб халкквей гьабизе рес бук1унеб гьеч1о республикаялъул ГIолилазул ишазул министерлъиялъул, гьелъ мухIканго г1умруялде чан проект бахъараб, чан бахъинч1ебали лъазе рес гьечIо.
ГIолилазул ишазул министерлъиялъул вакил МухIамад ХатIиповас баян гьабулеб буго Машукалда грантал щварал проектазул жавабчилъи ГIолилазул ишазул федералияб агентлъиялда букIунилан
ХатIипов МухIамад: «Нижеда тIад букIуна гIицIго Машукалде унел гIолилазул проектал тIаса рищун, гIолилал форумалде рачин. Ама кинал проектал гьенир къабул гьаризе ругел ва кин гьел гIумруялде рахъунелали жавабчилъи федералияб агентлъиялда тIад буго. Исана нижеца абулеб букIана, Республикаялъул муниципалиял гIуцIабазда гIумруялде рахъунел проектал кьезе тейин , щайин абуни нижеда лъикI лъала муниципалиял гIуцIабазда киб щиб хIажат бугебали, амма гьелъул хIасил ккечIо, форумалъул дирекциялъ инкар гьабидал. Исана гьединго цIияб форум буго «Таврида» ва «Территория смысла» абун. Гьенире инеги хIадурулел руго гIолилазул къокъа, амма кинал хIасилал гьел форумаз кьелел ва бугищ пайдаяли абизе кIоларо».
ГIолилазул форумаз кьолеб пайда щибго букIунарин, гьел тIоритIизе харж гьабулеб гIарцухъ кинаб бугониги предприятие яги батIияб бакI рагьизе бегьулаанин гIолилазе хIалтIи ва пайда букIунебилан рикIкIунеб буго блогер МухIамад Лабазановас. МухIамад гьединго гIахьаллъула батIи-батIиял гIолилазул форумалда. 2012 соналъ Машукалда гьесие щун буго грант 300 азарго гърущ миллиябгун культуриб проект гIумруялде бахъинаизе. Амма гьеб гIарцул жиндихъе кодобе гIицIго 50 азарго гъурущ гурого щвечIин абулеб буго гIолилас.
МухIамад Лабазанов: «Дица 2012-13 соназ гIахьаллъи гьабуна форумалда. 2012 соналъ дие бергьана грант. Проекталъул гIаммаб сметаялда букIана 300 азарго гъурущ, амма дие 50 азарго гурого щвечIо. Машукалъул гIаммаб фонд буго 100 миллион гъурущ. Дагъистаналъе гьоркьохъеб куцалъ 25 миллион гъурущ щола грантазе санайил. Дир хIисабалда, гьеб гIарцул 99 процент гIадада хола, щайин абуни гIемерисел проектал гIумруялде рахъунаро. Гьересиял кагъталги гьарун кьун отчеталгун тIубала иш.
Жибго форумалъул дирекциялъги хIиллаби гьаризе тIамулел руго, шайин абуни 300 азарго гъурщил бакIалда кодобе 50 азарго щун кин дица проект гIумруялде бахъиназе букIараб? Дие МагIарул Миллиябгун мадания автаномиялъ кумак гьабуна проект гIумруялде бахъинабизе. Гьел ва гьелда релълъарал форумал руго гIолилазул лъикIаб гьечIеб сверухъ бугеб ахIвал-хIалалдаса кIвар буссинабизе гIуцулел жал. Гьезул бакIалда гьеб гIарац гIолилазе хIакъикъияб пайда бугел ишазе биччазе бегьилаан».
Машук ва гьеб тайпаялъул форумазда хIукуматалъ харж гьабулелел миллионазул 90 процент гIадада холин, кинабгIаги хайир я хIукуматалъе, я жамгIияталъе гьечIогонилан тIаде жабана гIолилас.
